దివ్యాంగుల డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ దరఖాస్తు చేసుకొనే విధానము

 వికలాంగులు ద్విచక్ర మరియు నాలుగు చక్రాల వాహనాలను నడపడానికి డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందడానికి భారతదేశంలో అనుసరించాల్సిన పూర్తి విధానం క్రింద ఇవ్వబడింది:

1. అర్హత ప్రమాణాలు:

• దరఖాస్తుదారు 18 సంవత్సరాలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వయస్సు కలిగి ఉండాలి.
• వారు మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు, వినికిడి లోపం లేదా అంధత్వం కలిగి ఉండకూడదు
• వారు తమ వైకల్యం ఉన్నప్పటికీ సురక్షితంగా డ్రైవ్ చేయగలరని ధృవీకరించే వైద్య ధృవీకరణ పత్రాన్ని కలిగి ఉండాలి. కొన్ని సందర్భాల్లో, అనుకూలించిన వాహనం అవసరం కావచ్చు.

2. అవసరమైన పత్రాలు:

• వైకల్యం గుర్తింపు కార్డు (UDID Card) లేదా సదరం సర్టిఫికేట్: ఇది దరఖాస్తుదారు యొక్క వైకల్యం స్థాయిని తెలియజేస్తుంది. ఈ సర్టిఫికేట్ ప్రభుత్వ వైద్యాధికారి జారీ చేస్తారు.
•     మెడికల్ సర్టిఫికేట్ (Form 1A): డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందడానికి లేదా పునరుద్ధరించడానికి వైద్య ఫిట్‌నెస్‌ను నిర్ధారించే ఒక ప్రాథమిక పత్రం.
• చిరునామా రుజువు: ఆధార్ కార్డు, ఓటర్ ఐడి, పాస్‌పోర్ట్, రేషన్ కార్డు, విద్యుత్ బిల్లు మొదలైనవి.
• గుర్తింపు రుజువు: ఆధార్ కార్డు, ఓటర్ ఐడి, పాస్‌పోర్ట్ మొదలైనవి.
• పాస్‌పోర్ట్ సైజు ఫోటోలు.

3. వాహన సవరణలు మరియు నమోదు:

•      కొన్ని వైకల్యాలు ఉన్న వ్యక్తులు తమ వాహనాలను ప్రత్యేకంగా మార్పులు చేసుకోవలసి ఉంటుంది. ఈ మార్పులు అధీకృత ఏజెన్సీ ద్వారా చేయబడాలి.
•        తర్వాత, వాహనాన్ని 'ఇన్వాలిడ్ క్యారేజ్'గా నమోదు చేయాలి.

4. దరఖాస్తు విధానం:

A. లెర్నర్ లైసెన్స్ కోసం దరఖాస్తు:

• Parivahan వెబ్‌సైట్‌కు వెళ్లి, మీ రాష్ట్రాన్ని ఎంచుకుని, 'డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ సంబంధిత సేవలు'కు వెళ్లండి.
• 'లెర్నర్ లైసెన్స్' ఎంచుకోండి.
• అవసరమైన పత్రాలను అప్‌లోడ్ చేయండి.
• స్కూటీ మరియు కార్ లైసెన్స్ కొరకు వెహికల్ ADPVH2  మరియు  ADPVEH  అని ఎంచుకోండి.
• అవసరమైన రుసుము చెల్లించండి.
• పత్రాలు మరియు మీ వాహనంతో పాటు ప్రాంతీయ రవాణా కార్యాలయాన్ని (RTO) సందర్శించండి.
• లెర్నర్ లైసెన్స్ పరీక్ష రాయండి.
• లెర్నర్ లైసెన్స్ పొందిన ఒక నెల తర్వాత డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ కోసం దరఖాస్తు చేసుకోవచ్చు.

 B. డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ కోసం దరఖాస్తు:

• లెర్నర్ లైసెన్స్ పొందిన ఒక నెల తర్వాత పరివాహన్ వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించండి.
• డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ కోసం దరఖాస్తు (Apply for Driving License) ఎంపికను ఎంచుకోండి.
• మీ లెర్నర్ లైసెన్స్ నంబర్ మరియు పుట్టిన తేదీని నమోదు చేయండి.
• దరఖాస్తు ఫారమ్‌ను నింపి అవసరమైన పత్రాలను అప్‌లోడ్ చేయండి.
• దరఖాస్తు ఫారమ్‌ను ప్రింట్ తీసుకోండి.
• రుసుము చెల్లించండి.
• డ్రైవింగ్ టెస్ట్ కోసం స్లాట్ బుక్ చేయండి: RTOలో డ్రైవింగ్ టెస్ట్ కోసం స్లాట్‌ను బుక్ చేసుకోండి. మీ సవరించిన వాహనం (ద్విచక్ర/నాలుగు చక్రాల) మరియు లెర్నర్ లైసెన్స్ తో RTOకి వెళ్లాలి.
• డ్రైవింగ్ టెస్ట్: RTO ఇన్‌స్పెక్టర్ సమక్షంలో మీ సవరించిన వాహనంతో డ్రైవింగ్ టెస్ట్ చేయాలి. మీరు మీ సామర్థ్యాన్ని నిరూపించుకోవాలి. భారతదేశంలో, జూన్ 1, 2024 నుండి కొన్ని కొత్త నిబంధనలు అమలులోకి వచ్చాయి. దీని ప్రకారం, మీరు ప్రభుత్వంచే గుర్తించబడిన ప్రైవేట్ డ్రైవింగ్ స్కూళ్లలో డ్రైవింగ్ టెస్ట్ పాస్ అయ్యి, సర్టిఫికేట్ పొందితే RTO వద్ద డ్రైవింగ్ టెస్ట్ రాయాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ గుర్తింపు పొందిన డ్రైవింగ్ స్కూల్ నుండి సర్టిఫికేట్ లేకపోతే RTOలోనే డ్రైవింగ్ టెస్ట్‌కు హాజరు కావాలి. 
• డాక్యుమెంట్స్ ధృవీకరణ మరియు ఫోటో: టెస్ట్‌లో ఉత్తీర్ణత సాధించిన తర్వాత, సంబంధిత డాక్యుమెంట్లపై సంతకం చేసి, డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ కోసం ఫోటో తీసుకోవాలి.

.      5. లైసెన్స్ సేకరణ:   

•     డ్రైవింగ్ పరీక్షలో ఉత్తీర్ణత సాధించిన తర్వాత, మీ పత్రాలు సంతకం చేయబడతాయి మరియు మీ ఫోటో తీయబడుతుంది.
•        తరువాత పరివాహన్ వెబ్సైటు నుండి మీ లైసెన్స్ ను డౌన్లోడ్ చేసుకోండి.

ముఖ్యమైన విషయాలు మరియు అవసరాలు:

• వైకల్యం రకం మరియు వాహన సవరణలు: మీ వైకల్యం రకాన్ని బట్టి, మీరు నడపగల వాహన రకం మరియు దానికి అవసరమైన మార్పులు (ఉదాహరణకు, చేతితో పనిచేసే బ్రేక్ మరియు యాక్సిలరేటర్) ముఖ్యమైనవి. వాహనం కొనుగోలు చేసిన తర్వాత, అధీకృత ఏజెన్సీల ద్వారా అవసరమైన మార్పులు చేయించుకోవాలి.
• UDID కార్డు (Unique Disability ID)/సదరం సర్టిఫికేట్: ఇది మీ వైకల్యం స్థాయిని సూచిస్తుంది.
• మెడికల్ సర్టిఫికేట్ (Form 1A): మీరు ఏ రకమైన వాహనం నడపగలరో ఈ సర్టిఫికేట్ తెలుపుతుంది. దీనిని అధీకృత వైద్య నిపుణుడు లేదా జిల్లా స్థాయిలోని మెడికల్ బోర్డు (CMO ఛైర్మన్, ఒక మెడిసిన్ స్పెషలిస్ట్ మరియు PMR/ఆర్థోపెడిక్స్ సర్జన్ సభ్యులుగా) జారీ చేస్తుంది.
• ఇన్వాలిడ్ క్యారేజ్ రిజిస్ట్రేషన్: మీ వాహనానికి మార్పులు చేసిన తర్వాత, దానిని "ఇన్వాలిడ్ క్యారేజ్" గా రిజిస్టర్ చేయించుకోవాలి. ఇది వైకల్యం ఉన్న వ్యక్తి ఉపయోగం కోసం ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన వాహనం అని సూచిస్తుంది.
• మీరు ఏ రకమైన వైకల్యం కలిగి ఉన్నారో, దాని వల్ల డ్రైవింగ్‌పై కలిగే ప్రభావం గురించి వైద్య నిపుణులతో సంప్రదించడం చాలా ముఖ్యం. వారు మీకు సరైన సలహాలు ఇవ్వగలరు మరియు అవసరమైన సర్టిఫికెట్లను జారీ చేయగలరు.
• మీరు కొనుగోలు చేయాలనుకుంటున్న వాహనానికి మీ వైకల్యానికి అనుగుణంగా మార్పులు చేసుకోవడానికి అవసరమైన అనుమతులు మరియు మార్గదర్శకాలను RTO నుండి తెలుసుకోండి.
• తాజా నిబంధనలు మరియు అవసరాల కోసం ఎల్లప్పుడూ అధికారిక పరివాహన్ వెబ్‌సైట్‌ను లేదా మీ రాష్ట్ర రవాణా శాఖ వెబ్‌సైట్‌ను సందర్శించడం ఉత్తమం.

జూన్ 1, 2024 నుండి భారతదేశంలో అమల్లోకి వచ్చిన కొత్త RTO (Regional Transport Office) నిబంధనలు ప్రధానంగా డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందే విధానాన్ని సరళీకరించడం మరియు రహదారి భద్రతను పెంపొందించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి. ఈ మార్పులు దరఖాస్తుదారులకు మరింత సౌలభ్యాన్ని అందిస్తాయి మరియు RTOలపై భారాన్ని తగ్గిస్తాయి.

జూన్ 1, 2024 నుండి అమల్లోకి వచ్చిన ప్రధాన RTO నిబంధనలు:

1. ప్రైవేట్ డ్రైవింగ్ శిక్షణా కేంద్రాల ద్వారా డ్రైవింగ్ టెస్టులు:
   

   • ఇప్పటివరకు RTOలలో మాత్రమే డ్రైవింగ్ టెస్టులు తప్పనిసరి. కొత్త నిబంధనల ప్రకారం, కేంద్ర ప్రభుత్వం అధీకృతం చేసిన ప్రైవేట్ డ్రైవింగ్ శిక్షణా కేంద్రాలలో కూడా డ్రైవింగ్ టెస్టులు నిర్వహించబడతాయి.
   • ఈ కేంద్రాలు పరీక్షలు నిర్వహించి, డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ అర్హత కోసం ధృవీకరణ పత్రాలను (certificates) జారీ చేయగలవు. దీనివల్ల RTOలలోని రద్దీ తగ్గుతుంది మరియు ప్రజలకు మరింత సౌలభ్యం లభిస్తుంది.
   • ప్రైవేట్ డ్రైవింగ్ పాఠశాలలకు మార్గదర్శకాలు:
     • స్థలం అవసరం: టూ-వీలర్ శిక్షణకు కనీసం 1 ఎకరం భూమి, ఫోర్-వీలర్ శిక్షణకు 2 ఎకరాల భూమి అవసరం.
     • పరీక్షా సౌకర్యాలు: తగిన పరీక్షా సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉండాలి.
     • శిక్షకుల అర్హతలు: శిక్షకులకు కనీసం హైస్కూల్ డిప్లొమా లేదా తత్సమాన విద్యార్హత, 5 సంవత్సరాల డ్రైవింగ్ అనుభవం ఉండాలి. బయోమెట్రిక్స్ మరియు IT సిస్టమ్స్‌పై అవగాహన ఉండాలి.
     • శిక్షణ వ్యవధి:
       
       • లైట్ మోటార్ వెహికల్స్ (LMV) కోసం: 4 వారాలలో 29 గంటల శిక్షణ (8 గంటల థియరీ మరియు 21 గంటల ప్రాక్టికల్).
       • హెవీ మోటార్ వెహికల్స్ (HMV) కోసం: 6 వారాలలో 38 గంటల శిక్షణ (8 గంటల థియరీ మరియు 31 గంటల ప్రాక్టికల్).

2. మైనర్లు డ్రైవింగ్ చేస్తే కఠిన నిబంధనలు:

   • మైనర్లు (18 సంవత్సరాల లోపు) డ్రైవింగ్ చేస్తూ పట్టుబడితే, ₹25,000 భారీ జరిమానా విధించబడుతుంది.
   • వాహన యజమాని (సాధారణంగా తల్లిదండ్రులు) పై చర్యలు తీసుకోబడతాయి మరియు వాహనం యొక్క రిజిస్ట్రేషన్ రద్దు చేయబడుతుంది.
   • మైనర్‌కు 25 సంవత్సరాలు నిండే వరకు డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందే అర్హత ఉండదు.

3. పత్రాల సరళీకరణ (Documentation Simplification):

   • కొత్త లైసెన్స్ కోసం అవసరమైన పత్రాలు సరళీకరించబడ్డాయి, వాహన రకాన్ని (టూ-వీలర్ లేదా ఫోర్-వీలర్) బట్టి అవసరమైన డాక్యుమెంట్ల జాబితాను RTOలు ముందుగానే తెలియజేస్తాయి. దీనివల్ల RTOలలో ఫిజికల్ చెకప్‌ల అవసరం తగ్గుతుంది.

4. పాత ప్రభుత్వ వాహనాల తొలగింపు మరియు కాలుష్య నియంత్రణ:

   • కాలుష్యాన్ని తగ్గించే లక్ష్యంతో సుమారు 900,000 పాత ప్రభుత్వ వాహనాలను దశలవారీగా తొలగించడం జరుగుతుంది.
   • వాహన కాలుష్య నిబంధనలను మరింత కఠినతరం చేస్తారు.

5. జరిమానాలు (Fines):

   • ఓవర్ స్పీడింగ్ (అతివేగం) కోసం ₹1,000 నుండి ₹2,000 వరకు జరిమానా కొనసాగుతుంది.
   • చెల్లుబాటు అయ్యే లైసెన్స్ లేకుండా డ్రైవింగ్ చేస్తే జరిమానా ₹1,000 నుండి ₹2,000 వరకు పెరిగింది.

• ఫీజులు:
  • లెర్నర్ లైసెన్స్ (Form 3) జారీ: ₹150
  • లెర్నర్ లైసెన్స్ టెస్ట్ ఫీజు: ₹50
  • డ్రైవింగ్ టెస్ట్ ఫీజు: ₹300
  • డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ జారీ: ₹200
  • అంతర్జాతీయ డ్రైవింగ్ పర్మిట్ జారీ: ₹1,000
  • ఇప్పటికే ఉన్న లైసెన్స్‌కు వాహన తరగతిని జోడించడం: ₹500

ఈ కొత్త నిబంధనలు డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందే విధానాన్ని మరింత సమర్థవంతంగా మరియు యూజర్ ఫ్రెండ్లీగా మార్చాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి, అదే సమయంలో రహదారులపై భద్రత మరియు కాలుష్య నియంత్రణను కూడా పెంచుతాయి.

ఈ విధానం ద్వారా, వికలాంగులు కూడా చట్టబద్ధంగా ద్విచక్ర మరియు నాలుగు చక్రాల వాహనాలను నడపడానికి డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ పొందవచ్చు.

• వెబ్సైటు: https://parivahan.gov.in/parivahan/
• మెడికల్  సర్టిఫికేట్  (Form 1A)