మోటివేషన్ - దివ్యాంగుల జీవితంలో శక్తివంతమైన సాధనం

 మోటివేషన్(ప్రేరణ) అనేది మన జీవితంలో ఒక శక్తివంతమైన సాధనం. ఇది మనలను ఉత్తమమైన వ్యక్తిగా మార్చడానికి, మన కలలను వెంబడించి, మన పూర్తి సామర్థ్యాన్ని చేరుకోవడానికి సహాయపడుతుంది. దివ్యాంగులు సెల్ఫ్ మోటివేట్ అవ్వడానికి మరియు ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచుకోవడానికి అనేక మార్గాలు ఉన్నాయి. ఇది ఒక నిరంతర ప్రక్రియ, దీనికి పట్టుదల మరియు సానుకూల దృక్పథం అవసరం.

 మోటివేషన్ ఎల్లప్పుడూ అధిక స్థాయిలో ఉండకపోయినా, సరైన వ్యూహాలను అవలంబించడం ద్వారా మనం దానిని పెంపొందించుకోవచ్చు మరియు సవాళ్లను అధిగమించవచ్చు. గుర్తుంచుకోండి, విజయం అనేది కేవలం అదృష్టం కాదు, అది నిరంతర ప్రేరణ మరియు కృషి ఫలితం.

మోటివేషన్ ను ప్రధానంగా రెండు రకాలుగా విభజించవచ్చు:

1. Internal Motivation - అంతర్గత మోటివేషన్
2. External Motivation - బాహ్య మోటివేషన్

1. అంతర్గత మోటివేషన్ (Internal Motivation): 

 అంతర్గత ప్రేరణ అనేది ఒక వ్యక్తి బయటి బహుమతులు, డబ్బు, ప్రశంసలు, గుర్తింపు లేదా తనంతట తానుగా ఒక పనిని చేయడానికి, ఒక లక్ష్యాన్ని చేరుకోవడానికి లేదా ఒక నైపుణ్యాన్ని నేర్చుకోవడానికి లోపల నుండి కలిగే కోరిక. ఇది మన వ్యక్తిగత ఆసక్తులు, విలువలు, నమ్మకాలు, మరియు సంతృప్తి నుండి పుడుతుంది.

   ఉదాహరణకు, ఒకరు డబ్బు కోసమో, ఉద్యోగం కోసమో కాకుండా, కేవలం ఆనందం కోసమే చిత్రాలు గీయడం, లేదా కొత్త విషయాలు నేర్చుకోవడానికి ఉత్సాహపడటం అంతర్గత ప్రేరణకు ఉదాహరణ.

అంతర్గత మోటివేషన్ ఎందుకు ముఖ్యం?

  అంతర్గత ప్రేరణ కేవలం ఒక పనిని చేయడానికి మాత్రమే కాకుండా, అది మన జీవితంపై ఎన్నో సానుకూల ప్రభావాలను చూపుతుంది:

• దీర్ఘకాలిక నిబద్ధత: బయటి ప్రోత్సాహకాలు లేనప్పుడు కూడా మనం చేసే పని పట్ల నిబద్ధతతో ఉంటాం.
• అధిక సంతృప్తి: మనం చేసే పనిలో ఆనందం మరియు సంతృప్తిని పొందుతాం.
• సృజనాత్మకత మరియు నూతనత్వం: అంతర్గత ప్రేరణ ఉన్నప్పుడు, మనం కొత్త ఆలోచనలతో మరింత సృజనాత్మకంగా ఉంటాం.
• మానసిక ఆరోగ్యం: ఇది ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచి, ఒత్తిడిని తగ్గిస్తుంది.
• మంచి పనితీరు: మనం నిజంగా ఆనందించే పనులలో అద్భుతమైన పనితీరును కనబరుస్తాం.
• స్వీయ-అభివృద్ధి: నిరంతరం నేర్చుకోవడానికి, మెరుగుపరచుకోవడానికి ప్రేరణగా నిలుస్తుంది.

అంతర్గత ప్రేరణను ప్రభావితం చేసే అంశాలు:

 మనోవిజ్ఞాన శాస్త్రవేత్తలు అంతర్గత ప్రేరణను ప్రభావితం చేసే మూడు ముఖ్యమైన అంశాలను గుర్తించారు:

• స్వయంప్రతిపత్తి: మనం చేసే పనులను ఎలా, ఎప్పుడు చేయాలో నిర్ణయించుకునే స్వేచ్ఛ ఉండటం. ఇది మనకు నియంత్రణ భావాన్ని ఇస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఒక ప్రాజెక్ట్‌ను మీ పద్ధతిలో పూర్తి చేయగల స్వేచ్ఛ.
• సామర్థ్యం: మనం చేసే పనిలో నైపుణ్యం కలిగి ఉండటం, మనం ఆ పనిని విజయవంతంగా చేయగలమని నమ్మడం. ఉదాహరణకు, ఒక కొత్త భాషను విజయవంతంగా నేర్చుకుంటున్నప్పుడు కలిగే సంతృప్తి.
• సంబంధం/అనుసంధానం: ఇతరులతో సంబంధాలు కలిగి ఉండటం, మనం చేసే పని సమాజానికి లేదా ఇతరులకు ఎలా ఉపయోగపడుతుందో అర్థం చేసుకోవడం. ఉదాహరణకు, ఒక బృందంలో కలిసి పనిచేయడం లేదా మీ పని ఇతరులకు సహాయపడుతుందని భావించడం.

ఈ మూడు అంశాలు సమతుల్యంగా ఉన్నప్పుడు, అంతర్గత మోటివేషన్ బలపడుతుంది.

అంతర్గత ప్రేరణను ఎలా పెంపొందించుకోవచ్చు?

• అంతర్గత ప్రేరణ అనేది మనం పెంపొందించుకోగల ఒక నైపుణ్యం. దానిని పెంపొందించుకోవడానికి కొన్ని మార్గాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి:
• మీ ఆసక్తులను కనుగొనండి: మీకు నిజంగా ఏది ఇష్టమో, ఏది మిమ్మల్ని ఉత్సాహపరుస్తుందో గుర్తించండి. మీ అభిరుచులకు అనుగుణంగా పనులను ఎంచుకోండి.
• లక్ష్యాలను స్పష్టంగా నిర్దేశించుకోండి: చిన్న, సాధించదగిన లక్ష్యాలను నిర్దేశించుకోవడం ద్వారా వాటిని చేరుకున్నప్పుడు సంతృప్తి కలుగుతుంది. ఇది మీ సామర్థ్యాన్ని పెంచుతుంది.
• స్వయంప్రతిపత్తిని పెంచుకోండి: వీలైనప్పుడల్లా, మీరు చేసే పనిలో నియంత్రణను తీసుకోండి. ఎలా, ఎప్పుడు చేయాలో నిర్ణయించుకునే స్వేచ్ఛను ఉపయోగించుకోండి.
• నైపుణ్యాలను మెరుగుపరచుకోండి: కొత్త నైపుణ్యాలను నేర్చుకోండి లేదా ఇప్పటికే ఉన్న వాటిని మెరుగుపరచుకోండి. ఇది మీ సామర్థ్యంపై నమ్మకాన్ని పెంచుతుంది.
• పనిని ఆనందంగా మార్చండి: మీరు చేసే పనిని మరింత ఆసక్తికరంగా లేదా సవాలుగా మార్చుకోండి. ఆటలు, పజిల్స్ లేదా సృజనాత్మక పద్ధతులను ఉపయోగించండి.
• ప్రతిఫలాలపై దృష్టి పెట్టవద్దు: బాహ్య బహుమతుల (డబ్బు, ప్రశంసలు) మీద కాకుండా, మీరు చేసే పని నుండి పొందే వ్యక్తిగత సంతృప్తిపై దృష్టి పెట్టండి.
• సానుకూల వాతావరణాన్ని సృష్టించండి: మిమ్మల్ని ప్రోత్సహించే వ్యక్తులతో ఉండండి, సృజనాత్మకతకు మరియు నేర్చుకోవడానికి అనుకూలమైన వాతావరణాన్ని సృష్టించుకోండి.
• ఆత్మపరిశీలన చేసుకోండి: మీరు ఎందుకు ఒక పనిని చేస్తున్నారు, అది మీకు ఎలాంటి సంతృప్తిని ఇస్తుంది అని ఆలోచించండి. మీ లోతైన విలువలు మరియు కోరికలను అర్థం చేసుకోండి.
• వైఫల్యాలను పాఠాలుగా చూడండి: వైఫల్యాలు నేర్చుకోవడానికి అవకాశాలుగా చూడండి. ఇది మీ నిబద్ధతను బలోపేతం చేస్తుంది.
• విశ్రాంతి తీసుకోండి: మితిమీరిన పని ఒత్తిడి అంతర్గత ప్రేరణను తగ్గిస్తుంది. తగినంత విశ్రాంతి తీసుకోవడం ముఖ్యం.

  అంతర్గత ప్రేరణ అనేది ఒక బలమైన శక్తి, ఇది మన జీవితంలో అర్థాన్ని, ఆనందాన్ని ఇస్తుంది. దానిని అర్థం చేసుకోవడం మరియు పెంపొందించుకోవడం ద్వారా మనం మరింత సంతృప్తికరమైన మరియు ఉత్పాదక జీవితాన్ని గడపగలం.

2. బాహ్య మోటివేషన్ (External Motivation):

   బాహ్య ప్రేరణ (External Motivation) అంటే ఒక వ్యక్తి బయటి కారకాల వల్ల ఒక పనిని చేయడానికి ప్రేరేపించబడటం. అంతర్గత ప్రేరణ (Internal Motivation) వలే ఇది వ్యక్తి అంతర్గత కోరికలు, ఆసక్తి లేదా ఆనందం నుండి రాదు. బదులుగా, ఇది బహుమతులు, గుర్తింపు లేదా ఇతరుల అంచనాలను నెరవేర్చడం వంటి బాహ్య అంశాల ద్వారా నడిపించబడుతుంది.

బాహ్య ప్రేరణకు ఉదాహరణలు:

• డబ్బు/ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలు: జీతం పెంచడం, బోనస్‌లు, కమీషన్లు, లేదా లాటరీ గెలవడం వంటివి డబ్బు కోసం ఒక పనిని చేయడం. ఉదాహరణకు, ఒక ఉద్యోగి ఎక్కువ డబ్బు సంపాదించడానికి అదనపు గంటలు పనిచేయడం.
• ప్రశంసలు/గుర్తింపు: ఇతరుల నుండి ప్రశంసలు, అవార్డులు, బిరుదులు లేదా సామాజిక గుర్తింపు పొందడానికి ఒక పనిని చేయడం. ఉదాహరణకు, ఒక విద్యార్థి టీచర్ నుండి మంచి మార్కులు లేదా ప్రశంసలు పొందడానికి కష్టపడి చదవడం.
• శిక్షను నివారించడం: ఏదైనా ప్రతికూల పరిణామాన్ని (శిక్ష, విమర్శ, లేదా తొలగింపు) నివారించడానికి ఒక పనిని చేయడం. ఉదాహరణకు, హోంవర్క్ చేయకపోతే టీచర్ నుండి శిక్ష పడుతుందని ఒక విద్యార్థి హోంవర్క్ చేయడం.
• సామాజిక అంచనాలు/ఒత్తిడి: కుటుంబం, స్నేహితులు లేదా సమాజం యొక్క అంచనాలను నెరవేర్చడానికి ఒక పనిని చేయడం. ఉదాహరణకు, తల్లిదండ్రులు కోరుకున్నారని ఒక కోర్సులో చేరడం.
• పోటీ: ఇతరులను అధిగమించి గెలవాలనే కోరికతో ఒక పనిని చేయడం. ఉదాహరణకు, ఒక ఆటగాడు ట్రోఫీ గెలవడానికి తీవ్రంగా సాధన చేయడం.

బాహ్య ప్రేరణ ఎలా పనిచేస్తుంది?

   బాహ్య ప్రేరణ, నిర్దిష్ట ప్రవర్తనలకు బాహ్య బహుమతులు లేదా పరిణామాలను జోడించడం ద్వారా పనిచేస్తుంది. ఒక వ్యక్తి తాను చేసే పని వల్ల కలిగే బాహ్య ఫలితం కోసం ఆ పనిని చేస్తాడు, అంతేకానీ ఆ పనిపై అంతర్గతంగా ఉన్న ఆసక్తితో కాదు.

ఉదాహరణకు:

• గీత బాగా చదువుతుంది ఎందుకంటే ఆమె మంచి మార్కులు పొందాలని మరియు స్కాలర్‌షిప్ గెలవాలని కోరుకుంటుంది. (ఇక్కడ స్కాలర్‌షిప్ మరియు మంచి మార్కులు బాహ్య ప్రేరణ)
• రాము పనికి వెళ్తాడు ఎందుకంటే అతనికి జీతం కావాలి. (ఇక్కడ జీతం బాహ్య ప్రేరణ)
• ఒక క్రీడాకారుడు కఠినంగా శిక్షణ పొందుతాడు ఎందుకంటే అతను పతకం గెలవాలని లేదా తన జట్టును గెలిపించాలని కోరుకుంటాడు. (ఇక్కడ పతకం/జట్టు విజయం బాహ్య ప్రేరణ)

బాహ్య ప్రేరణ వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు:

• పనిని ప్రారంభించటం:కొన్నిసార్లు ఒక పనిని ప్రారంభించడానికి లేదా అలవాటు చేసుకోవడానికి బాహ్య ప్రేరణ బాగా ఉపయోగపడుతుంది.
• నిర్దిష్ట లక్ష్యాలను సాధించడం: నిర్దిష్ట బహుమతులతో ముడిపడి ఉన్నప్పుడు, వ్యక్తులు ఆ లక్ష్యాలను సాధించడానికి మరింత కృషి చేస్తారు.
• ఉత్పాదకతను పెంచడం: పని వాతావరణంలో, బాహ్య ప్రోత్సాహకాలు ఉద్యోగుల ఉత్పాదకతను పెంచడానికి సహాయపడతాయి.
• తక్కువ ఆసక్తి ఉన్న పనులకు సహాయం: అంతర్గతంగా ఆసక్తి లేని లేదా విసుగు కలిగించే పనులను పూర్తి చేయడానికి బాహ్య ప్రేరణ ఒక సాధనంగా ఉపయోగపడుతుంది.

బాహ్య ప్రేరణ వల్ల కలిగే పరిమితులు/సవాళ్లు:

• తాత్కాలిక ప్రభావం: బాహ్య బహుమతులు ఉన్నంత వరకు మాత్రమే ప్రేరణ ఉండవచ్చు. బహుమతులు తీసివేస్తే, పనిని కొనసాగించే ఆసక్తి తగ్గవచ్చు.
• ప్రేరణ తగ్గింపు: కొన్ని సందర్భాల్లో, అంతర్గతంగా ఆసక్తి ఉన్న పనికి బాహ్య బహుమతులు జోడిస్తే, ఆ పని పట్ల ఉన్న అంతర్గత ఆసక్తి తగ్గిపోవచ్చు.
• నాణ్యతపై ప్రభావం: బహుమతి కేవలం పరిమాణంపై ఆధారపడితే (ఉదాహరణకు, ఎక్కువ ఉత్పత్తులను తయారు చేయడం), పని నాణ్యత తగ్గవచ్చు.
• ఆత్మగౌరవంపై ప్రభావం: బహుమతులపై ఎక్కువగా ఆధారపడటం వల్ల వ్యక్తి తన పనిని ఆనందం కోసం కాకుండా బహుమతుల కోసం చేస్తున్నాడని భావించవచ్చు, ఇది దీర్ఘకాలంలో స్వీయ-ప్రేరణను దెబ్బతీస్తుంది.

బాహ్య ప్రేరణ ఒక సాధనం. ఇది నిర్దిష్ట లక్ష్యాలను సాధించడానికి మరియు తక్కువ ఆసక్తి ఉన్న పనులను పూర్తి చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. అయితే, దీనిని అంతర్గత ప్రేరణతో కలిపి ఉపయోగించడం, మరియు దీర్ఘకాలిక ప్రేరణకు అంతర్గత కారకాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం చాలా ముఖ్యం.

• దీర్ఘకాలిక నిబద్ధత, సృజనాత్మకత మరియు సంతృప్తి కోసం: అంతర్గత ప్రేరణ ఉత్తమమైనది.
• కొత్త పనులు ప్రారంభించడానికి, నిర్దిష్ట లక్ష్యాలు సాధించడానికి లేదా తక్కువ ఆసక్తి ఉన్న పనులకు: బాహ్య ప్రేరణ ఉపయోగపడుతుంది.

సమర్థవంతమైన ప్రేరణ తరచుగా అంతర్గత మరియు బాహ్య ప్రేరణల సమతుల్య కలయిక మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఒక వ్యక్తి తన పనిలో అంతర్గత సంతృప్తిని పొందుతూనే, తన కృషికి గుర్తింపు మరియు సరైన ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలు పొందినప్పుడు ఉత్తమంగా పని చేయగలడు.

ప్రతి దివ్యాంగుడి / దివ్యాంగురాలి అనుభవం భిన్నంగా ఉంటుంది. మీకు ఏవి బాగా పని చేస్తాయో తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నించి, వాటిని మీ దైనందిన జీవితంలో భాగం చేసుకోండి.